rén zhī chū xìng běn shàn 人之初, 性本善。xìng xiāng jìn xí xiāng yuǎn 性相近, 习相远。gǒu bú jiào xìng nǎi qiān 苟不教, 性乃迁。jiào zhī dào guì yǐ zhuān
教之道, 贵以专。xī mèng mǔ zé lín chǔ
昔孟母,择邻处。zǐ bù xué duàn jī zhù
子不学,断机杼。dòu yān shān yǒu yì fāng 窦燕山,有义方。jiào wǔ zǐ míng jù yáng
教五子,名俱扬。yǎng bú jiào fù zhī guò
养不教,父之过。jiào bù yán shī zhī duò
教不严,师之惰。zǐ bù xué fēi suǒ yí
子不学,非所宜。yòu bù xué lǎo hé wéi
幼不学,老何为。yù bù zhuó bù chéng qì
玉不琢,不成器。rén bù xué bù zhī yì
人不学,不知义。wèi rén zǐ fāng shào shí
为人子,方少时。qīn shī yǒu xí lǐ yí
亲师友,习礼仪。xiāng jiǔ líng néng wēn xí 香九龄,能温席。xiào yú qīn suǒ dāng zhí
孝于亲,所当执。róng sì suì néng ràng lí
融四岁,能让梨。tì yú zhǎng yí xiān zhī
弟于长,宜先知。shǒu xiào tì cì jiàn wén
首孝弟,次见闻。zhī mǒu shù shí mǒu wén 知某数,识某文。yī ér shí shí ér bǎi
一而十,十而百。bǎi ér qiān qiān ér wàn
百而千,千而万。sān cái zhě tiān dì rén 三才者,天地人。
sān guāng zhě rì yuè xīng
三光者,日月星。
sān gāng zhě jūn chén yì
三纲者,君臣义。
fù zǐ qīn fū fù shùn
父子亲,夫妇顺。
yuē chūn xià yuē qiū dōng
曰春夏,曰秋冬。
cǐ sì shí yùn bù qióng
此四时,运不穷。
yuē nán běi yuē xī dōng
曰南北,曰西东。
cǐ sì fāng yìng hū zhōng
此四方,应乎中。
yuē shuǐ huǒ mù jīn tǔ
曰水火,木金土。
cǐ wǔ xíng běn hū shù
此五行,本乎数。
yuē rén yì lǐ zhì xìn
曰仁义,礼智信。
cǐ wǔ cháng bù róng wěn
此五常,不容紊。
dào liáng shū mài shǔ jì
稻粱菽,麦黍稷。
cǐ liù gǔ rén suǒ shí
此六谷,人所食。
mǎ niú yáng jī quǎn shǐ
马牛羊,鸡犬豕。
cǐ liù chù rén suǒ sì
此六畜,人所饲。
yuē xǐ nù yuē āi jù
曰喜怒,曰哀惧。
ài wù yù qī qíng jù
爱恶欲,七情具。
páo tǔ gé mù shí jīn
匏土革,木石金。
sī yǔ zhú nǎi bā yīn
丝与竹,乃八音。
gāo zēng zǔ fù ér shēn
高曾祖,父而身。
shēn ér zǐ zǐ ér sūn
身而子,子而孙。
zì zǐ sūn zhì xuán zēng
自子孙,至玄曾
nǎi jiǔ zú rén zhī lún
乃九族,人之伦。
fù zǐ ēn fū fù cóng
父子恩,夫妇从。
xiōng zé yǒu dì zé gōng
兄则友,弟则恭。
zhǎng yòu xù yǒu yǔ péng
长幼序,友与朋。
jūn zé jìng chén zé zhōng
君则敬,臣则忠。
cǐ shí yì rén suǒ tóng
此十义,人所同。
fán xùn méng xū jiǎng jiū
凡训蒙,须讲究。
xiáng xùn gǔ míng jù dòu
详训诂,明句读。
wéi xué zhě bì yǒu chū
为学者,必有初。
xiǎo xué zhōng zhì sì shū
小学终,至四书。
lún yǔ zhě èr shí piān
论语者,二十篇。
qún dì zǐ jì shàn yán
群弟子,记善言。
mèng zǐ zhě qī piān zhǐ
孟子者,七篇止。
jiǎng dào dé shuō rén yì
讲道德,说仁义。
zuò zhōng yōng zǐ sī bǐ
作中庸,子思笔。
zhōng bù piān yōng bú yì
中不偏,庸不易。
dà xiǎo dài zhù lǐ jì
大小戴,注礼记。
shù shèng yán lǐ yuè bèi
述圣言,礼乐备。
yuē guó fēng yuē yǎ sòng
曰国风,曰雅颂。
hào sì shī dāng fěng yǒng
号四诗,当讽咏。
shī jì wáng chūn qiū zuò
诗既亡,春秋作。
yù bāo biǎn bié shàn è
寓褒贬,别善恶。
sān zhuàn zhě yǒu gōng
yáng
三传者,有公羊。
yǒu zuǒ shì yǒu gǔ liáng
有左氏,有谷梁。
jīng jì míng fāng dú zǐ
经既明,方读子。
cuō qí yào jì qí shì
撮其要,记其事。
wǔ zǐ zhě yǒu xún yáng
五子者有荀扬。
wén zhōng zǐ jí lǎo zhuāng
文中子,及老庄。
jīng zǐ tōng dú zhū shǐ
经子通,读诸史。
kǎo shì xì zhī zhōng shǐ
考世系,知终始。
zì xī nóng zhì huáng dì
自羲农,至黄帝。
hào sān huáng jū shàng shì
号三皇,居上世。
táng yǒu yú hào èr dì
唐有虞,号二帝。
xiāng yī xùn chēng shèng shì
相揖逊,称盛世。
xià yǒu yǔ shāng yǒu tāng
夏有禹,商有汤。
zhōu wén wǔ chēng sān
wáng
周文武,称三王。
xià chuán zǐ jiā tiān xià
夏传子,家天下。
sì bǎi zǎi qiān xià shè
四百载,迁夏社。
tāng fá xià guó hào shāng
汤伐夏,国号商。
liù bǎi zǎi zhì zhòu wáng
六百载,至纣亡。
zhōu wǔ wáng shǐ zhū zhòu
周武王,始诛纣。
bā bǎi zǎi zuì cháng jiǔ
八百载,最长久。
zhōu zhé dōng wáng gāng
zhuì
周辙东,王纲坠。
Chěng gān gē shàng yóu shuì
逞干戈,尚游说。
shǐ chūn qiū zhōng zhàn guó
始春秋,终战国。
wǔ bà qiáng qī xióng chū
五霸强,七雄出。
yíng qín shì shǐ jiān bìng
嬴秦氏,始兼并。
chuán èr shì chǔ hàn zhēng
传二世,楚汉争。
gāo zǔ xīng hàn yè jiàn
高祖兴,汉业建。
zhì xiào ping wáng mǎng cuàn
至孝平,王莽篡。guāng wǔ xīng wéi dōng hàn 光武兴,为东汉。sì bǎi nián zhōng yú xiàn
四百年,终于献。wèi shǔ wú zhēng hàn dǐng 魏蜀吴,争汉鼎。hào sān guó qì liǎng jìn
号三国,迄两晋。song qí jì liáng chén chéng 宋齐继,梁陈承。wéi nán cháo dū jīn líng
为南朝,都金陵。běi yuán wèi fēn dōng xi
北元魏,分东西。yǔ wén zhōu yǔ gāo qí
宇文周,与高齐。dài zhì suí yì tǔ yǔ
迨至隋,一土宇。bú zài chua n shī tǒng xù
不再传,失统绪。táng gāo zǔ qǐ yì shī
唐高祖,起义师。chú suí luàn chuàng guó jī
除隋乱,创国基。èr shí chuán sān bǎi zǎi
二十传,三百载。liáng miè zhī guó nǎi gǎi
梁灭之,国乃改。liáng táng jìn jí hàn zhōu
梁唐晋,及汉周。chēng wǔ dài jiē yǒu yóu
称五代,皆有由。yán sòng xīng shòu zhōu shàn
炎宋兴,受周禅。shí bā chuán nán běi hùn
十八传,南北混。liáo yǔ jīn dì hào fēn
辽与金,帝号纷。dài miè liáo sòng yóu cún
迨灭辽,宋犹存。zhì yuán xīng jīn xù xiē
至元兴,金绪歇。yǒu sòng shì yì tong miè
有宋世,一同灭。bìng zhōng guó jiān róng dí并中国,兼戎狄。
míng tài zǔ jiǔ qīn shī
明太祖,久亲师。
chuán jiàn wén fāng sì sì
传建文,方四祀。
qiān běi jīng yǒng lè sì
迁北京,永乐嗣。
dài chóng zhēn méi shān shì
迨崇祯,煤山逝。
qīng tài zǔ yīng jǐng mìng
清太祖,膺景命。
jìng sì fāng kè dà dìng
靖四方,克大定。
zhì xuān tǒng nǎi dà tóng
至宣统,乃大同。
shí èr shì qīng zuò zhōng
十二世,清祚终。
dú shǐ zhě kǎo shí lù
读史者,考实录。
tōng gǔ jīn ruò qīn mù
通古今,若亲目。
kǒu ér song xīn ér wéi
口而诵,心而维。
cháo yú sī xī yú sī
朝于斯,夕于斯。
xī zhòng ní shī xiàng tuó
昔仲尼,师项橐。
gǔ shèng xián shàng qín xué
古圣贤,尚勤学。
zhào zhōng ling dú lǔ lún
赵中令,读鲁论。
bǐ jì shì xué qiě qín
彼既仕,学且勤。
pī pú biān xiāo zhú jiǎn
披蒲编,削竹简。
bǐ wú shū qiě zhī miǎn
彼无书,且知勉。
tóu xuán liáng zhuī cì gǔ
头悬梁,锥刺股。
bǐ bú jiào zì qín kǔ
彼不教,自勤苦。
rú náng yíng rú yìng xuě
如囊萤,如映雪。
jiā suī pín xué bú chuò
家虽贫,学不辍。
rú fù xīn rú guà jiǎo
如负薪,如挂角。
shēn suī láo yóu kǔ zhuó
身虽劳,犹苦卓。
sū lǎo quán èr shí qī
苏老泉,二十七。
shǐ fā fèn dú shū jí
始发奋,读书籍。
bǐ jì lǎo yóu huǐ chí
彼既老,犹悔迟。
ěr xiǎo shēng yí zǎo sī
尔小生,宜早思。
ruò liáng hào bā shí èr
若梁灏,八十二。
duì dà tíng kuí duō shì
对大廷,魁多士。
bǐ jì chéng zhòng chēng yì
彼既成,众称异。
ěr xiǎo shēng yí lì zhì
尔小生,宜立志。
yíng bā suì néng yǒng shī
莹八岁,能咏诗。
mì qī suì néng fù qí
泌七岁,能赋棋。
bǐ yǐng wù rén chēng qí
彼颖悟,人称奇。
ěr yòu xué dāng xiào zhī
尔幼学,当效之。
cài wén jī néng biàn qín
蔡文姬,能辨琴。
xiè dào yùn néng yǒng yín
谢道韫,能咏吟。
bǐ nǚ zǐ qiě cōng mǐn
彼女子,且聪敏。
ěr nán zǐ dāng zì jǐng
尔男子,当自警。
táng liú yàn fāng qī suì
唐刘晏,方七岁。
jǔ shén tóng zuò zhèng zì
举神童,作正字。
bǐ suī yòu shēn yǐ shì
彼虽幼,身已仕。
ěr yòu xué miǎn ér zhì
尔幼学,勉而致。
yǒu wéi zhě yì ruò shì
有为者,亦若是。
quǎn shǒu yè jī sī chén
犬守夜,鸡司晨。
gǒu bù xué hé wéi rén
苟不学,曷为人。
cán tǔ sī fēng niàng mì
蚕吐丝,蜂酿蜜。
rén bù xué bù rú wù
人不学,不如物。
yòu ér xué zhuàng ér xíng
幼而学,壮而行。
shàng zhì jūn xià zé mín
上致君,下泽民。
yáng míng shēng xiǎn fù mǔ
扬名声,显父母。
guāng yú qián yù yú hòu
光于前,裕于后。
rén yí zǐ jīn mǎn yíng
人遗子,金满赢。
wǒ jiào zǐ wéi yì jīng
我教子,惟一经。
qín yǒu gōng xì wú yì
勤有功,戏无益。
jiè zhīzāi yí miǎn lì
戒之哉,宜勉力